Beste leerkrachten en collega’s,
Bij deze weer een nieuwbrief vanuit het thema rouw en verlies in de breedste zin van het woord. Want elk verlies is een verlies en vraagt een aanpassing voor het verdere nieuwe leven. Zij het grote of kleine aanpassingen, soms gaat dit vanzelf en soms heb je er meer last van.
Ik ben Bianca Krol. Na 20 jaar voor de klas te hebben gestaan en ervaring te hebben in een leven vol verlies, heb ik me nog meer verdiept in de theorie en de praktijk van rouw en verlies. Sinds 2022 begeleid ik en geef ik trainingen aan volwassenen, ouders, gezinnen, kinderen en jongeren, scholen, zorginstanties en bedrijven, die te maken hebben met (aanstaand)verlies. Zowel preventief, als het moment dat je er middenin zit, als achteraf. Want vroeg of laat krijgt iedereen er mee te maken.
Liever de nieuwsbrief niet meer ontvangen? Stuur even een antwoord op deze mail, en ik haal jullie meteen van de lijst. Aan een automatische uitschrijving wordt gewerkt.
Het laatste stukje is alwéér in zicht
De Paasvakantie is voorbij en de Meivakantie staat voor de deur. En daarmee beginnen jullie ook aan het laatste stukje van dit schooljaar en de voorbereidingen van het nieuwe schooljaar. Afscheid nemen van de oude groep, zowel voor jullie als voor de leerlingen, bereikte mijlpalen vieren, herinneringen koesteren en nieuwe herinneringen maken.
Daarover later in mijn mail meer, met een interessant voorstel. Eerst wil ik nog iets anders onder de aandacht brengen. Namelijk de volgende themadag die te wachten staat;
Moederdag
Namens alle kinderen vraag ik daarom even hier om jullie aandacht, vooral voor de kinderen die opgroeien met één ouder, door wat voor een omstandigheden dan ook. Want voor hen zijn deze beide dagen, zowel Moederdag als Vaderdag, beladen, ook al is een van de twee ouders er wel nog.
Ik zal dit even verder toelichten.
Ik heb zelf 20 jaar voor de klas gestaan in het (speciaal)basisonderwijs. Dus ik ken de druk en de hectiek rondom deze dag maar al te goed; het knutselen, iets moois er van willen maken en dan ook nog alles op tijd ingepakt hebben. Wat was ik blij dat op de school waar ik werkte, knutselen voor Moederdag/Vaderdag werd afgeschaft in de bovenbouw, dat scheelde weer een extra verplichting binnen de tijdsdruk van het onderwijs.
Totdat, in 2015 mijn man overleed aan de gevolgen van een hersentumor. Mijn kinderen waren toen vijf en zeven. Ook zij zaten op een school waar er niet meer geknutseld werd voor Vaderdag/Moederdag in de bovenbouw. Nu hadden mijn meiden daar voorlopig geen last van, want ze zaten in groep twee en vier toen het gebeurde. Los van het feit dat ze evengoed wel ieder jaar geconfronteerd werden met Vaderdag, werden ze gelukkig door hun fantastische leerkrachten steeds opnieuw meegenomen in dit proces, die ook steeds met mij overlegden wat daarin wenselijk was. Dus tot en met groep vijf geen problemen.
Uiteindelijk kwam mijn oudste dochter in groep zes, haar vader was inmiddels twee jaar overleden, ze was negen jaar. Ook al is het al twee jaar geleden dat haar papa gestorven is, het is evengoed ook pas twee jaar gelden dat haar papa gestorven is. Ze is nog steeds heel klein.
Het was niet Vaderdag waar ze ermee geconfronteerd werd dat haar papa er niet meer is, maar Moederdag!!!
Alle kinderen konden op zondag iets aan hun mama geven, omdat het Moederdag was; Papa die samen heel zachtjes met zijn kinderen een ontbijtje klaarmaakt, misschien een cadeautje koopt in de stad, papa die misschien met zijn kinderen iets in elkaar knutselt, in ieder geval zo lang de kinderen het nog niet zelf kunnen, samen met papa een speciale dag voor mama maken. Maar mijn dochter stond met lege handen. De dag er na, toen op maandag even stil gestaan werd bij het weekend, en gevraagd werd hoe het met alle mama’s op Moederdag was, viel ze nog een keer buiten de boot en hoorde ze er niet bij.
Ja, de bovenbouw-kinderen zijn al heel erg groot, maar ze zijn nog niet zelfstandig genoeg om alleen naar de stad te mogen, hebben wellicht te weinig centjes en zijn nog niet inventief genoeg om zelf iets te knutselen, te schrijven, te tekenen, een ontbijtje klaar te maken. En zelfs als ze wel zo zelfstandig en inventief zijn, (mijn dochter was zo eentje) dan is het enorm eenzaam voor ze om dit alleen zonder papa/mama te moeten doen.
Voorheen was ik me daar als leerkracht ook niet zo van bewust, had me toen maar iemand getipt. Daarom nu wel vanuit ervaring mijn tips voor jou:
Moederdag/Vaderdag in een eenoudergezin waarbij mama/papa zélf wel nog in leven is, maar de andere ouder is overleden of ontbreekt
Mag ik jullie vragen om samen met je groep, totdat ze de basisschool verlaten, ieder jaar even iets kleins te maken voor Moederdag/Vaderdag? Zodat ze dit niet alleen te hoeven doen, het iets minder eenzaam voelt en alle kinderen op deze dagen trots iets kunnen geven aan de ouder die voor ze zorgt, die hen enorm liefheeft. Al is het maar een brief, een gedicht, een quote, een bloem, een hart, een theelichthouder, een armbandje, een sleutelhanger, fotolijstje…
Moederdag/Vaderdag in een eenoudergezin waarbij de andere ouder ontbreekt of is overleden
Vraag bij de andere dag, de dag waarbij deze ouder zelf ontbreekt, wat het kind zelf wil. Bijv. hetzelfde maken als de rest van de groep, om misschien bij de urn, de foto, of het graf te leggen, om zelf te houden, om aan de andere ouder te geven, om aan iemand anders te geven, om eigen ideeën in te brengen. Iets anders te maken dan de rest van de groep. Niets te maken.
Vanaf groep één weten de kinderen echt wel wat ze hierin willen. Het doet enorm veel dat hun mening telt en dat ze hierin gezien en gehoord worden. Overleg ook even met de achtergebleven ouder. De antwoorden op deze vraag kunnen ieder jaar anders zijn. Mijn jongste dochter koos er steeds voor om hetzelfde te maken als de rest van de groep, zo was ze geen uitzondering. De eerste jaren gaf ze het aan opa, de papa van papa, later gaf ze het aan zichzelf en uiteindelijk gaf ze het aan haar stiefvader.
Moederdag/Vaderdag als een klasgenoot is overleden
Deze ouders blijven nog steeds ouders, ook al is hun/zoon dochter overleden. Dan kan Moederdag/Vaderdag een confronterende dag zijn. De dag waarbij hun kind vorig jaar wel nog aan het bed stond, stotterend het gedichtje op te dreunen, rammelend met het servies, knuffelend in bed.
Bij deze ouders is het fijn als hun zoon/dochter ter sprake blijft komen, herinnerd wordt. Het kan enorm deugd doen als ze weten dat hun zoon/dochter nog niet is vergeten. Deze week ga ik met een klas die ik begeleid vanwege het overlijden van een klasgenoot, een Moederdagcadeau maken voor de moeder van hun overleden klasgenoot. We maken een boom met vlinders en vogels, waarin herinneringen aan hun overleden klasgenoot worden opgehangen. Enorm waardevol voor de kinderen én deze vader en moeder. Kinderen willen graag iets doen, meehelpen, oplossen. Dit kunnen ze echter niet oplossen, maar door deze boom aan de moeder van hun overleden klasgenoot te geven, kunnen ze wel iets beteken. Tegelijkertijd staan ze ook weer even stil bij hun eigen verlies en verdriet.
——————————————————————————————————————–
Dan nu het tweede gedeelte van deze mail
Waarschijnlijk zitten jullie binnenkort volop in de afronding van dit schooljaar en in de voorbereiding van het volgend schooljaar. Waarbij ook de studiedagen, scholingen en gastsprekers worden vastgelegd.
Training
Graag wil ik jullie dan ook attent maken op mijn scholingsaanbod en breng ik graag mijn twee uur durende training onder de aandacht:
“Omgaan met rouw en verlies als professional in het onderwijs”
Want helaas zitten er ieder jaar weer, in iedere klas kinderen die een verlies doormaken, hebben doorgemaakt, of gaan doormaken. Denk maar aan een scheiding, een verhuizing, een doublure, een nieuwe school/klas, een (terminaal) zieke ouder, een overleden broertje, een overleden huisdier, opa/oma, leerkracht, klasgenoot, vriendje/vriendinnetje, iemand met een beperking binnen het gezin,….
Als leerkracht kun jij het verschil maken dat dit kind zich gezien en gehoord voelt. Want geloof me het voelt zich vaak al eenzaam en onbegrepen genoeg. Zelfs als het verlies misschien al iets langer geleden heeft plaats gevonden.
In deze training:
- Kom je sterk in je schoenen te staan en weet je wat je moet doen wanneer je met dit onderwerp te maken krijgt
- Krijg je de tools en handvatten om dit onderwerp te durven aangaan in jouw klas, ook wanneer jouw klas dit jaar vrij is van verlies
- Leer je wat rouw en verlies is
- Leer je hoe je rouw en verlies kunt herkennen bij de verschillende leeftijdsgroepen
- Leer je hoe je iemand in rouw en verlies kunt ondersteunen
- Leer je hoe je jezelf als professional staande houdt, want ieder verlies raakt ook jezelf en/of je eigen verlies en je eigen kwetsbaarheid
- Is er ruimte om eigen casussen in te brengen en te bespreken
- Mogen alle vragen gesteld worden
Ik heb deze training al verschillende keren, mogen geven en iedere keer waren de reacties lovend. Maar de meest gehoorde zijn toch wel:
“Hadden we dit toch eerder geweten”,
“Fijn dat ik dit nu zelfs privé in kan zetten”,
“Zo stil zijn we nog nooit geweest en dat wil wat zeggen.”
En dat kwam niet doordat het onderwerp en/of de scholing té zwaar was.
- Willen jullie deze training liever op het einde of juist in het begin van het schooljaar volgen, zodat je met je klas meteen goed kan starten?
- Willen jullie deze scholing niet in teamverband volgen, maar zijn er wel collega’s geïnteresseerd in deze training?
- Of zijn er nog andere wensen m.b.t. deze training? Denk bijvoorbeeld aan een training voor de overblijfouders
Vraag gerust naar de mogelijkheden, een offerte aan, of plan een kennismakingsgesprek in. De training wordt altijd aangepast en op maat gemaakt naar waar de school behoefte aan heeft.
Spoed
Meestal word ik gebeld wanneer er spoed is, om dan de leerkrachten en/of de klassen te ondersteunen bij bijvoorbeeld het verlies van een leerkracht of een klasgenoot. Of bij een individuele ondersteuning van een leerling die een verlies doormaakt.
“Wat fijn dat we dit niet alleen hoefden te doen”,
“Hadden we dit toch eerder geweten, dan hadden we geweten wat we moesten doen en waren we niet zo onzeker geweest”,
“Door mijn angst om iets verkeerd te zeggen of te doen, bang voor mijn eigen emoties zei ik nu steeds maar niets.” Leerkrachten na een dag ondersteuning bij het plotselinge verlies van hun collega.
Nog steeds mag je me bellen wanneer je me per direct nodig hebt, want voor spoed maak ik altijd plaats in mijn agenda. Ouders en leerkrachten zijn steeds erg blij als ik geweest ben:
“Bianca, iedere week lees ik met tranen in mijn ogen je mailtje, wat je die dag met de groep hebt gedaan, ik wil je laten weten dat onze zoon voor het eerst ook thuis zijn emoties uit. Wij zijn zo blij dat jij dit doet en hoe jij dit met onze zoon en zijn klas aanpakt.” De moeder van een leerling van een groep die ik begeleid bij het verlies van een klasgenoot.
“Laat Bianca even weten dat wat zij doet in de groep, thuis bij de verschillende kinderen positief merkbaar is.” Een psycholoog die betrokken is bij verschillende kinderen uit een klas die ik begeleid bij het verlies van een klasgenoot.
Individuele begeleiding
Ook voor individuele begeleiding van zowel, leerlingen, leerkrachten en onderwijzend-ondersteunend personeel, en/of ouders, kun je bij mij terecht. Bel of mail gerust om een afspraak te maken. Je mag altijd mijn contactgegevens doorgeven.
Goed om te weten
Wanneer je op de hoogst mogelijke manier verzekerd bent met je ziektekostenverzekering (NL) wordt dit zelfs vergoed.
Bij werknemers kan er gekeken worden of dit via loopbaanbegeleiding door de werkgever vergoed wordt. Deze coaching is namelijk een stuk goedkoper dan een eventueel ziekteverzuim.
Kijk voor meer info op de website https://biancakrolcoaching.be
Of volg mij op een van mijn social mediakanalen waar ik ook al heel veel kennis en ervaring deel.
Heb je nog vragen of wil je graag even sparren over een situatie, bel of mail gerust.
Succes met het laatste trimester!
Met vriendelijke groet,
Bianca Krol
