16 mei 2024
Vroeg een van de kinderen mij tijdens een groepsbegeleiding. We deden een spelletje om het het gesprek op een andere manier toegankelijker te maken. De kinderen weten van mijn verlies en bij zo’n spelletje waar ik ze toe aanzet, doe ik zelf ook altijd mee en laat ik hen ook mijn kwetsbare kant zien. Dat schept vertrouwen en ook een band. Ze zijn niet alleen.
Overigens doe ik dit ook in mijn gesprekken met volwassenen, wanneer ik merk dat het in de gesprekken iets toevoegt deel ik ook met volwassenen mijn verlies en mijn ervaringen, mijn opgedane kennis en inzichten, en wat het met mij heeft gedaan en nog doet. Dat geeft herkenning, maar ook erkenning, het geeft recht aan wat je voelt. Het gevoel dat je niet alleen bent en het zorgt voor begrip voor het eigen rouwproces. Tevens biedt het ook perspectief, dat het uiteindelijk weer lichter wordt. Voor mij en de mensen die bij mij op gesprek komen werkt dit prettig. Ik vind dit een fijne manier van interactie, iets minder statisch en heel helpend.
De manier van wat ik deel en hoe ik het deel daar zit in de gesprekken met kinderen en volwassenen wel een verschil in. En natuurlijk staat degene die bij mij komt altijd centraal.
De vraag “Heb je ergens spijt van?” was een vraag uit het spelletje. Daar moest ik even over nadenken.
Ondanks dat alles gezegd is tegen elkaar, heb ik evengoed spijt van dingen die ik gedaan of gelaten heb, tijdens mijn leven met Paul.
Zo zou ik, als ik het nog eens moest doen, in ieder geval veel meer foto’s vanuit verschillende camerastandpunten gemaakt hebben. Meer foto’s met Paul en de kinderen samen. Want iedere extra tastbare herinnering, een vastgelegd moment is er eentje. Ik blader zo vaak door de foto’s dat ik ze wel kan dromen. En iedere keer vind ik het te weinig foto’s. Waarschijnlijk, omdat er geen nieuwe foto’s meer bijkomen. Ik heb inmiddels meer foto’s van de kinderen na Pauls dood dan ervoor. Ze hebben ook al langer een leven na papa’s dood, dan met hem. De jongste heeft al langer een stiefpapa, dan dat haar eigen papa voor haar zorgde. Bij de oudste is dit even lang. Een rare gewaarwording. Ook door naar ze te kijken naar hoe ze nu zijn. Er is niks meer van die kleutertjes van toen over. Ik had ze zo graag nog wat meer momentjes, meer foto’s met hun trotse papa samen gegund. Maar toen tijdens het zorgen, stond mijn hoofd er niet naar om bij ieder moment de camera te pakken. Ik was bezig met zorgen, zorgen dat we de dag doorkwamen, zo normaal mogelijk proberen te leven naar de mogelijkheden die we hadden. En dat was soms best zwaar. Dus ja, daar heb ik soms best spijt van. Dat ik mijn zwaarte van de zorgen, mijn vermoeidheid niet even opzij kon zetten om die camera te pakken.
Een klein voorbeeld van waar ik spijt van heb, en toch een breed het antwoord op de vraag. En zo kan ik nog tig voorbeelden geven.
Spijt en schuldgevoelens zijn veel voorkomende gevoelens tijdens een rouwproces. Ze komen in ieder begeleidingsgesprek wel ter sprake: “Had ik niet meer kunnen doen, als ik….dan…, ik had nog zo graag willen zeggen dat, waarom heb ik nog ruzie gemaakt, als ik hem nog wat langer aan de praat had gehouden dan, Ik voel me zo schuldig dat ik dat gezegd heb, als ik niet…dan…”
Deze schuldgevoelens hebben altijd te maken met liefde en verantwoordelijkheidsgevoel. En juist door deze schuldgevoelens wel toe te laten, te mogen uiten en bespreken, zorgt dat er ook voor dat die hoeveelheid liefde zichtbaar wordt en gevoeld wordt.
Wanneer ik zo’n spelletje met de kinderen speel, leg ik, na mijn antwoord, de vraag ook altijd terug bij hen. En let ik er altijd op tijdens het spelletje, dat het gesprek een echt gesprek is, met een echt antwoord van henzelf.
Dus nu mijn vraag aan jou
Heb jij ergens spijt van?
Zitten jouw schuldgevoelens hoog, houden ze je bezig en ga je er bijna aan onderdoor? Plan anders eens een gesprek in, dat zal echt bevrijdend werken.
Liefs Bianca
